قلعه ضحاک
قلعه ضحاک با بیش از 3000 سال قدمت بر فراز کوه منفرد، از مکانهای مهم اقوام اشکانی (پارت) و ساسانی بوده است. نام محلی این قلعه نارین قالا است. این مجموعه باستانی در محوطه کوهستانی سرمهلو و در احاطه دو رودخانه قرانقو و شورچایی واقع شده است.
معماری و ویژگیهای قلعه ضحاک
مجموعه باستانی قلعه ضحاک در حدود 10 کیلومتر طول و 2–1کیلومتر عرض دارد. تنها بنای خارج از خاک که تقریباً سالم باقیماندهاست عبارت است از یک چهار طاقی، که در اثر مرور زمان پوشش طاق و یکی از پایههای آن تخریب شده که مورد مرمت قرار گرفتهاست. همچنین یک تالار وسیع ۱۱× ۱۱متر با راهروهای جانبی و مقادیر زیادی گچبری در طرح و نقشهای متنوع کشف شده است. این نقوش، شامل نقوش برجسته انسانی وحیوانی، نقوش هندسی وگل وگیاه است.
مصالح به کار رفته در این چهار طاقی آجر وگچ میباشد. در این قلعه مخازن سنگ، آب انبار، آسیاب، سالن شورا، حمام و دهها آثار دیگر وجود دارد.
کاربری قلعه ضحاک در گذشته
این دژ تاریخی، احتمالاً بازماندهای از دوران اشکانیان، یا معبدی زردشتی یا محلی برای پادگان نظامی محلی بودهاست.
نگاره های قلعه ضحاک
مهمترین این نگارهها، شاهینی است که پنجه بر پشت گاو زده و بسیار شبیه به میترا در آیین مهر است. این نگاره در یک فضای 121متر مربعی به دست آمدهاست و در کنار آن نگارههای دیگری همچون یک سرباز پارتی، سر چند شیر در حال غرش، تصویر یک ایزدبانو، تصویر یک مرد در درون گل نیلوفر یا پرتوهای خورشید، به دست آمدهاست.
نام های مختلف قلعه ضحاک
در تاریخ نامهای متعددی از جمله؛ ضحاک، اژدهاک، قیز قلعه سی، داش قلعه سی، باروآس، رویی دژ و قلعه گویی ذکر شده است.
دسترسی محلی قلعه ضحاک
قلعه ضحاک در 20 کیلومتری جنوب شرقی هشترود، شرق ایستگاه راه آهن خراسانک ( هشترود )٬ 5کیلومتری روستای عربلو قرار دارد.
منبع : تفرج نامه